Konferencja o Żołnierzach Wyklętych działających w powiecie kartuskim ZDJĘCIA, WIDEO

W konferencji wzięli też udział m.in. Bogdan Łapa, starosta kartuski, Bernard Grucza, wójt gminy Sulęczyno, Stanisław Klimowicz, przewodniczący Rady Gminy Chmielno, radni powiatu i gminy Kartuzy, a przede wszystkim młodzież kartuskich szkół i ich nauczyciele.

Prof. Piotr Niwiński w bardzo obrazowy, przystępny sposób wyjaśniał samą ideę powstania państwa podziemnego podczas okupacji, a zwłaszcza w pierwszych latach powojennych.
- Dlaczego ci ludzie to zrobili? Dlaczego zamiast wrócić do domu, do rodzin, postanowili konspirować - pytał prof. Niwiński, by po chwili udzielić odpowiedzi na te pytania.
- Zazwyczaj podejmujemy jakieś działania z dwóch powodów - mówił Piotr Niwiński. - Pierwszy, to pieniądze, a drugi, kolokwialnie mówiąc, sława. I od razu możemy te powody wykreślić w kontekście żołnierzy państwa podziemnego. Pieniądze? Zdecydowanie nie. Zazwyczaj sami musieli do tej działalności dokładać. Sława? Zdecydowanie nie. Jeszcze do niedawna nie wolno było nawet wspominać o ich działalności. Co było więc powodem, że z narażeniem nie tylko własnego życia, ale też swoich rodzin, chwytali za broń? Idea, drodzy państwo. Czynili to w imię idei, czyli wolności, prawdy i godności.
Prof. Niwiński wyjaśnił to młodzieży w przystępny sposób.
- Jeśli odbiorę wam dziś wolność na przykład zakazując dostępu do Internetu, to będziecie oburzeni - mówił historyk. - Jeśli odbiorę wam godność obrażając was choćby tylko słownie, będziecie oburzeni i również spowoduje to działanie z waszej strony. Oni też nie godzili się na odbieranie im wolności, godności i okłamywanie.
Prof. Karol Polejowski skupił się na działalności V Brygady Wileńskiej w powiecie kartuskim, której przewodził Zygmunt Szendzielarz ps. Łupaszko. W prelekcji bardzo często pojawiał się wątek, dotyczący między innymi najmłodszego dowódcy ppor. Zdzisława Badochy "Żelaznego", który w Podjazach niedaleko Sulęczyna i Sierakowic, jako dowódca szwadronu, stoczył ze swoimi ludźmi wiele potyczek.
- Jestem zaszczycony, że mogę się dziś z państwem spotkać, tym bardziej, że pochodzę z tych ziem, urodziłem się i dzieciństwo spędziłem w Sierakowicach - mówił prof. Polejowski. - To właśnie tam, jeszcze jako podrostek, słyszałam pierwsze wzmianki o tym, jak to zaraz po wojnie w Sierakowicach pojawili się partyzanci Łupaszki. Bardzo często potem próbowałem podpytywać starszych o szczegóły, ale z marnym skutkiem. Albo się bali, albo zacierały się te zdarzenia w pamięci. Wróciłem do tego tematu po studiach, gdy Instytut Pamięci Narodowej zaczął odtajniać niektóre dokumenty. Pomyślałem, że warto by sprawdzić, czy coś na temat partyzantów działających na Pomorzu i w powiecie kartuskim, zachowało się w archiwach IPN.
To były początki szerszego zgłębiania tego tematu przez prof. Polejowskiego. Każdy z uczestników konferencji mógł się dziś przekonać, jak dalece ta wiedza się poszerzyła i wzbogaciła o nowe informacje, dokumenty.
Warto sięgnąć po książki, publikacje autorstwa obu panów. Choć prof. Polejowski to wybitny specjalista w zakresie Średniowiecza, to już prof. Niwiński specjalizuje się głównie w historii najnowszej. Jest autorem przeszło stu publikacji, w tym monografii "Okręg Wileński AK 1944-1948", współautorem albumu "Żołnierze wyklęci" i "Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956".
Organizatorem spotkania z historykami był Kazimierz Borzestowski, prezes Towarzystwa Upiększania Miasta Kartuzy.

(Wideo wkrótce)