Gedania Gdańsk będzie świętować jubileusz 100-lecia we współpracy z Instytutem Pamięci Narodowej

Obchody jubileuszu 100-lecia powstania Gedanii Gdańsk

Początki Gedanii w Wolnym Mieście Gdańsku wiązały sport oraz możliwość deklaracji przywiązania do Polski mieszkańców miasta. Historia klubu jest przez to niezwykła. I nawet po upadku w wielofunkcyjnej formie w Gdańsku nigdy o tych wartościach nie zapomniano.

- Jako Gedania 1922 od 2006 roku kultywujemy historię - opowiada Władysław Barwiński, prezes Gedanii 1922. - Klub Gedania 1922 powstał jako sekcja piłki nożnej. Nasza łączna społeczność to prawie tysiąc osób. Oprócz 600 chłopców trenujących piłkę nożną, 100 jest w Szkole Mistrzostwa Sportowego, a mamy jeszcze przedszkole sportowe. To nasza bezpośrednia rodzina, bo sympatyków mamy dużo więcej. Jak tworzyliśmy motto „Historia zobowiązuje”, którego autorem jest wiceprezes Tomasz Szromnik, to te słowa bardzo braliśmy do siebie. Wtedy, kiedy powstawała Gedania 1922, na ul. Kościuszki nie było już żadnych obiektów sportowych. Jako sekcja przez cztery lata błąkaliśmy się po boiskach Gdańska. Dopiero w 2013 roku zaczęliśmy tworzyć bazę sportową przy ul. Hallera. Na początku mieliśmy motto i historię, czyli wartości o które postanowiliśmy dbać. I tak dotrwaliśmy do 100. rocznicy.

Jako partner klubu tę rocznicę postanowił wesprzeć Instytut Pamięci Narodowej.

- Bycie w rodzinie Gedanii to było pielęgnowanie polskości w warunkach rodzącego się nazizmu. Za to przywiązanie działacze Gedanii zapłacili najwyższą cenę. Znaleźli się na listach swoich niemieckich sąsiadów, na listach Selbstschutz. Już 1 września 1939 roku siedziba Gedanii została zniszczona, a jej działacze wywiezieni do niemieckiego obozu koncentracyjnego Stutthof. Jak to określono zawodnicy Gedanii byli Polakami niemożliwymi do konwersji - przypomniał dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

- Udało nam się odnaleźć w Filmotece Narodowej film z wiosny 1939 roku pod tytułem „Polska w Gdańsku” - dodaje dr Paweł Piotr Warot, dyrektor gdańskiego oddziału IPN-u. - Chcemy ten materiał odnowić, poddać rekonstrukcji cyfrowej. To film niezwykły. W związku z rocznicą gdański oddział przygotowuje dwie wystawy. Jedna bezpośrednio nawiązuje do Gedanii pod tytułem „Z miłości do sportu, z dumy bycia Polakiem”. Pokazujemy gedanistów, działaczy, sportowców. Te zdjęcia również udało się odnowić. Druga wystawa powstaje w trzech częściach pt. „Polacy w Wolnym Mieście Gdańsku” i ta trzecia część przygotowywana jest na 15 września, kiedy dosłownie obchodzić będziemy stulecie powstania klubu.

Obchody jubileuszu 100-lecia Gedanii Gdańsk wiązać się będą także z szeregiem innych wydarzeń.

- Planujemy turniej międzynarodowy dla dzieci, festyn dla gdańszczan oraz mecz towarzyski z drużyną Lechii Gdańsk. Przygotowujemy książkę autorstwa redaktora Adama Mauksa. Wybierzemy jedenastkę 100-lecia, którą ogłosimy na gali jubileuszowej. Przygotowujemy także hymn klubowy - wylicza dr Bartosz Dolański, dyrektor sportowy Gedanii 1922.

Jednym z historycznych smaczków będzie reprint księgi pamiątkowej komisarza generalnego RP w Wolnym Mieście Gdańsku Kazimierza Papée. To album, który udało się znaleźć w Rzymie w zasobie Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych.

- To wyjątkowe źródło historyczne, które zawiera nieznane zdjęcia z trzech uroczystości: inauguracji sezonu tenisowego na stadionie przy ul. Kościuszki w 1936 roku, z zawodów motocyklowych z 21 października 1934 roku i z wielkiej manifestacji, znanej nam także z materiałów źródłowych, z 31 marca 1935 roku, kiedy w Gdańsku przywiązanie do Polski manifestowało około 11 tysięcy Polaków, a wiązało się z kolejnymi wyborami do Volkstagu - wyjaśnia dr hab. Janusz Trupinda, dyrektor Muzeum Zamkowego w Malborku.

- Gedania miała dużo szersze znaczenie. Była częścią polityki Rzeczypospolitej prowadzonej na terenie Wolnego Miasta Gdańska. Ten wymiar reprezentuje osoba Kazimierza Papée. To nie tylko komisarz generalny Rzeczypospolitej w Wolnym Mieście Gdańsku, ale też znakomity dyplomata. To człowiek, który dostawał bardzo trudne misje, wcześniej w Królewcu, a po okresie gdańskim w Pradze. W 1939 roku został ambasadorem przy Stolicy Apostolskiej - dodaje Trupinda.