Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Skąd pochodzi ludność Pomorza? Historia mieszkańców regionu na przestrzeni lat

Marek Adamkowicz
Karolina Misztal
Pomorze to istna mozaika kultur, języków i wyznań. Pokazuje ona, jak w ciągu wieków przenikały się wpływy polskie, niemieckie, kaszubskie, ale także – choć w nieco mniejszym stopniu – żydowskie, holenderskie, rosyjskie i wiele innych. Ta różnorodność stanowi zarazem zapis dramatycznych wydarzeń z przeszłości.

Nadmorskie położenie sprzyja otwarciu na świat. Nie inaczej jest z Pomorzem, na które za sprawą portowych miast, tj. Gdańska – ciągnęły tysiące ludzi. I to nie tylko z Polski, ale z całej Europy.

Trwałym zjawiskiem, wpływającym przez wieki na stosunki ludnościowe w regionie było sięgające epoki średniowiecza osadnictwo niemieckie. W czasach reformacji do Prus Królewskich uciekali prześladowani zwolennicy nowinek religijnych, a także Żydzi którzy jednak – ze względu na wyznanie – nie byli pełnoprawnymi obywatelami aż do XIX w. Czas, w którym utworzyły się nowoczesne społeczeństwa ery przemysłowej, był jednocześnie czasem kształtowania się świadomości narodowej mieszkańców Pomorza. Coraz częściej postrzegali oni siebie jako Niemców, Polaków czy przedstawicieli innych nacji.

Dlatego po I Wojnie Światowej doszło do znacznych przemieszczeń ludności. Pomorzanie musieli zadeklarować czy chcą być obywatelami Niemiec, Wolnego Miasta Gdańska czy państwa polskiego.

Wybór ten wiązał się bardzo często z koniecznością opuszczenia dotychczasowego miejsca zamieszkania. Powodem migracji była również perspektywa lepszego życia. Dotyczy to zwłaszcza budowy portu i miasta Gdynia, która stała się powodem radykalnych zmian demograficznych.

Pochodną tej inwestycji było zwiększenie się liczby ludności (tuż przed wojną miasto liczyło prawie 130 tys. mieszkańców), a także sprawiła , że wzrósł w regionie odsetek nie-Kaszubów.

Nieporównanie większe zmiany przyniosła II Wojna Światowa oraz to, co się wydarzyło po jej zakończeniu. Najpierw polska część Pomorza oraz Wolne Miasto Gdańsk zostały włączone w granicę III Rzeszy, a Niemcy przystąpili do zakrojonej na szeroką skalę akcji germanizacyjnej.

Polegała ona na masowej eksterminacji Polaków i Żydów oraz deportacjach. W miejsce wysiedlanych Polaków sprowadzano osadników niemieckich. Część z nich podochodziła z krajów bałtyckich, inni z Besarabii lub z głębi Rzeszy. Nie zdążyli jednak zakorzenić się w naszych stronach. W 1944 r. front wschodni przesunął się tak blisko, że w miarę możliwości Niemcy zaczęli się ewakuować. Prawdziwy exodus ludności nastąpił zimą następnego roku.

Niemców, którzy pozostali po przejściu frontu, wywożono za Odrę, nową granicę, ale niemało osób, w tym Polacy i Kaszubi, trafiało na Syberię. Proces wymiany ludności najbardziej dotknął Żuławy, skąd w zasadzie całkowicie usunięto dotychczasowych mieszkańców.

Współczesne oblicze regionu tworzy m.in. ludność autochtoniczna, przesiedleńcy z Kresów Wschodnich i innych regionów Polski, Ukraińcy osadzeni tu w ramach akcji Wisła. Nie brakuje też osób z obcym paszportem – ukraińskim, niemieckim, rosyjskim, białoruskim, wietnamskim czy ormiańskim.

Dokładniej współczesne oblicze województwa pomorskiego pokazują wyniki Narodowego Spisu Powszechnego Ludności z 2011 r. Zgodnie z nimi w dniu badania mieszkało w regionie 2,276 mln osób. Dla porównania: wg spisu z 2002 r. było ich 2,107 mln. W tym czasie liczba mieszkańców kraju wynosiła 38,5 mln osób i była o 282 tys. większa niż podczas poprzedniego spisu.

Zdaniem domografów, w odniesieniu do naszego regiony tendencja wzrostowa będzie się utrzymywać.
Ostatnie badania ludnzości okazały sue szczególnie ważne dla ludności kaszybskiego. Według nich, deklarację kaszubską złożyło 228 tys. osób, przy czym 211 tys. stanowiły deklaracje przynależności polsko-kaszubskiej, a 17 tys. - wyłącznie kaszubskiej.

Dla porównania: podczas spisu w 2002 r. narodowość kaszubską zadeklarowało nieco ponad 5 tys. osób, tyle że wtedy nie było w ankietach pytań o tożsamość. Jak podaje GUS największymi ośrodkami miejskimi na Pomorzu są: Gdańsk, Gdynia, Słupsk, Tczew, Starogard Gdański, Wejherowo oraz Rumia.

Najważniejsze wydarzenia regionu ostatnich dni:

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wideo
Wróć na pomorskie.naszemiasto.pl Nasze Miasto