Spis treści
Na wystawie w Izbie Pamięci Braci Morawskich można zobaczyć m.in.: fotografie, grafiki i pamiątki związane z ewangelicką Wspólnotą Herrnhutów, która powstała w 1743 roku na terenie Piławy Górnej wraz z osiedlem Gnadenfrei.
W Izbie znajdują się także fragmenty neogotyckiej bramy cmentarnej z 1870 roku - wykonane w piławskiej firmie Thust - oraz dokumenty Karla Friedricha II hrabiego von Pfeil, który przeznaczył całą sumę na odbudowę Domu Braci po pożarze osiedla w 1792 roku. Podczas zwiedzania można usłyszeć wiele ciekawych historii, m.in. o funkcjonującej tu niegdyś fabryce słynnych ciastek miętowych oraz wytwórni sztucznych koni.
O wszystkim opowie Arnold Kordasiewicz, pasjonat i człowiek o ogromnej wiedzy o Piławie Górnej, którą nieustannie pogłębia.
Piława Górna - odkrywanie jej historii
Przez wiele lat za rok pierwszej wzmianki o Piławie Górnej uważano 1189. Jak się okazało – błędnie. Prawidłową datą okazał się 1219 rok, a ustalił to Arnold Kordasiewicz. Rozwój wsi nastąpił w XVIII wieku, kiedy w 1743 roku przybyli do niej Bracia Morawscy. Bracia Morawscy to ewangelicka wspólnota religijna założona przez grupę protestanckich uchodźców religijnych z północnych Moraw. Członkowie Jednoty Braterskiej znaleźli tu schronienie przed prześladowaniami religijnymi. Ernst Julius von Seidlitz zgodził się utworzyć na terenie jego posiadłości osadę Braci Morawskich - osiedle Gnadenfrei (niem. „wolny z łaski”).
Bracia Morawscy w Piławie Górnej. Kościół i życie codzienne
Kościół i zasady, według których żyli Bracia Morawscy, stanowiły ważną część życia Wspólnoty. Codzienne modlitwy i praca były fundamentem społeczności. Rozwijało się tutaj rzemiosło, a później przemysł. Początkowo Gnadenfrei było osiedlem tkaczy, z czasem także kamieniarzy (do dziś Piława jest z tego znana, a w mieście jest około stu zakładów kamieniarskich).
W społeczności panowały ściśle określone zasady, które były rygorystycznie przestrzegane przez jej członków. Co istotne, ci, dla których zdyscyplinowanie było zbyt dokuczliwe, mogli odejść ze Wspólnoty.
Ustanowione reguły dokładnie określały wszystkie aspekty życia członków Wspólnoty. Rodziny i małżeństwa mieszkały razem, a ludzie stanu wolnego w osobnych budynkach - stąd też Domy Wdów i Wdowców czy Domy Sióstr.
Swego rodzaju ewenementem było też tworzenie przez Braci Morawskich Wspólnoty ekonomicznej. Każdy z członków Wspólnoty odprowadzał sporą część swojego dochodu do wspólnej kasy. Z kasy tej finansowane były przedsięwzięcia służące społeczności: szkoły, szpitale, opieka społeczna, utrzymanie osiedla czy misje. Zaangażowanie w działalność misyjną było rzadko spotykane w tamtych czasach. Nietypowe były też kierunki tych misji - m.in. Tybet.
Pozycja społeczna kobiet we Wspólnocie Braci Morawskich była wysoka. Grupy decyzyjne były reprezentowane po połowie przez kobiety i mężczyzn. Kobiety mogły też zostawać pastorami.
Szkoły w Gnadenfrei miały bardzo wysoki poziom kształcenia. Uczyły się tutaj zarówno dzieci (chłopcy i dziewczęta) z Prus, jak i z zagranicy m.in. z Warszawy, Łodzi czy Piotrkowa. Edukacja tutaj była gwarantem dobrego wykształcenia i przygotowania do życia.
Piława Górna dzisiaj. Śladami Braci Morawskich
Spacerując dziś po Piławie Górnej często nie zdajemy sobie sprawy, jak wielki wpływ na miasto wywarli Bracia Morawscy. W centrum widzimy charakterystyczne budynki z dwuspadowymi dachami. Również układ dróg i zabudowań oraz czworokątny rynek to ich ślad. Cmentarz, na którym grzebano zmarłych ze Wspólnoty, już nie istnieje, a na jego miejscu znajduje się Park Miejski. Warto wspomnieć o niechlubnym czasie w Piławie Górnej, kiedy po II wojnie światowej płyty nagrobne Braci Morawskich były rabowane, a do drugiej połowy lat 90. XX wieku na miejscu nekropolii odbywały się dyskoteki i festyny. Aktualnie w parku znajduje się lapidarium z odzyskanymi nagrobkami, pamiątkowy głaz oraz tablice w miejscu, gdzie znajdowała się pięknie zdobiona brama, prowadząca na cmentarz. Pozostałe elementy bramy (i inne artefakty) można zobaczyć w Izbie Pamięci Braci Morawskich.
Piława Górna – jak dojechać? Mapa
Piława Górna jest niewielkim miastem, które leży między dwoma miastami powiatowymi na Dolnym Śląsku – Dzierżoniowem i Ząbkowicami Śląskimi – we wschodniej części Kotliny Dzierżoniowskiej, na styku ze Wzgórzami Niemczańskimi. Wyruszając samochodem z Wrocławia, dojedziemy tutaj drogą krajową nr 8 lub drogą wojewódzką nr 395. Możemy też skorzystać z transportu publicznego – wtedy podróż pociągiem zajmie około dwóch godzin (z przesiadką w Świdnicy, Kamieńcu Ząbkowickim lub Jaworzynie Śląskiej) do nawet trzech (przesiadka między pociągami w pobliskim Dzierżoniowie lub z busa do pociągu w Ząbkowicach Śląskich).
Piława Górna na mapie:
- Góry Sowie – tajemnicze góry na Dolnym Śląsku. Dobre na odpoczynek od miasta
- Odpoczynek w rytmie slow. Oto najciekawsze agroturystyki i domki w Górach Sowich
- Synagoga Rutika w Dzierżoniowie to jedyna prywatna synagoga w Polsce
- 14 fantastycznych wycieczek do godziny jazdy autem z Dzierżoniowa! ZDJĘCIA, MAPY
Tragiczne zdarzenie na Majorce - są zabici i ranni
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?